Hulpaanbod
Het is van belang om bij het hulpaanbod een onderscheid te maken tussen vroegsignalering en hulpverlening. In het gesprek met de inwoner stellen de vroegsignaleerders vast wat er bij het huishouden aan de hand is. Wat maakt dat zij niet aan hun betalingsverplichtingen kunnen voldoen? Een eenvoudige hulpvraag wordt direct aangepakt middels een ‘quick fix’. Voor complexere hulpvragen wordt een plan van aanpak opgesteld voor de benodigde hulpverlening. Via een warme overdracht wordt een aansluitende start van het vervolgtraject gewaarborgd. Cruciaal voor het succes van vroegsignalering is dat er geen vertraging optreedt door wachttijden bij de vervolghulp. Anders worden de gewekte verwachtingen direct weer tenietgedaan. Op het moment dat aangebeld wordt bij de klant, is het dus van belang dat de hulpverlener goed voor ogen heeft welk hulpaanbod gedaan kan worden. De betreffende instanties dienen dat plan van aanpak dus als een voldoende indicatie te beschouwen dat een interventie gewenst is en de analyse niet overdoen. Verder is het belangrijk dat een voorrangsregeling geldt voor huishoudens die een vroegsignaleringsgesprek hebben gehad. Het risico van wachttijden kan dan worden vermeden. Het inzet van vroegsignalering kan geheel teniet worden gedaan door eventuele wachtlijsten.
Daarom is het van belang dat bekeken wordt bij welk bestaand overleg met ketenpartners aangesloten kan worden om hierover afspraken te maken.
Bekijk ook:
Proces Vroegsignalering
Voordat het concrete instrumenten aanbod aan bod komt is het goed om het proces van vroegsignalering in beeld te hebben.
Vroegsignalering is een kort durende interventie (meestal binnen 28 dagen) met 2 mogelijke eindproducten:
- Quick fix: Bij een quick fix wordt binnen de 28 dagen een oplossing gevonden voor het (financiële) probleem. Omdat alleen het financiële probleem wordt opgepakt is dit afhankelijk van de plaatselijke keuzes die gemaakt zijn.
- Plan van aanpak: In een integraal plan van aanpak staat een analyse van de situatie en wordt een diagnose gesteld voor het eventuele vervolgtraject.
Als aanvulling volgt kort het proces vroegsignalering:
- Een tijdig signaal van de signaalpartner waarbij het incassoproces wordt opgeschort;
- Snel contact maken en het gesprek voeren met de beginnende wanbetaler door middel van een huisbezoek;
- Het inventariseren van oorzaken;
- Het voorkomen van ernstige sancties en ontruimingen;
- Een stevige basis leggen voor regelmatige betaling van vaste lasten;
- Maken van een integraal plan van aanpak indien een quick fix niet mogelijk is.
- Warme overdracht naar de organisaties die de vervolgactiviteiten voor hun rekening nemen.
Gezamenlijk uitwerken ketenproces. Een succesfactor is het gezamenlijk inrichten van het hele proces waarbij het incassoproces en de medewerkers van het uitvoeringsteam een cruciale rol vervullen. Schrijf het hele proces uit, geef aan wie wat op welk moment doet en waarvoor verantwoordelijk is.
Voorzie de processtappen van doorlooptijden en namen van uitvoerders. Maak duidelijke afspraken over:
- De definitie van de te melden betalingsachterstanden;
- De formats, tijdstip en wijze van aanlevering (rekening houdend met privacy vereisten);
- De maximale doorlooptijd tussen melding en afspraak met de klant;
- De mogelijkheden om in die tijd de incassoactiviteiten te stoppen;
- De terugkoppeling van de resultaten aan de crediteuren; het moment, de gegevens en de wijze waarop dat gebeurt;
- De overdracht naar de tweede lijn organisatie; voor welke problematiek dat moet gebeuren, naar welke instantie, hoe dat gebeurt op welke moment, welke informatie wordt overgedragen;
- Ieders rol en verantwoordelijkheid;
- Alle doorlooptijden per processtap en wat er moet gebeuren als die niet worden gehaald.
Wat er moet gebeuren bij onverwachte situaties.
Mogelijke instrumenten
Bij de start van het outreachend werk is het belangrijk om goed te definiëren welke instrumenten kunnen worden gebruikt gedurende de quick fix en welke instrumenten kunnen worden opgenomen in het plan van aanpak.
Mogelijke instrumenten gedurende de 28 dagen van de quick fix
Er zijn verschillende instrumenten denkbaar die ingezet kunnen worden in de 28 dagen van vroegsignalering. Een aantal voorbeelden is hieronder opgenomen:
Begeleiding
- Hulp bij administratie;
- Start budgetcoaching;
- Juridische ondersteuning;
- Informatie en advies.
Inkomensondersteuning
- Controleren beslagvrijevoet;
- Check op inkomen verruimende maatregelen;
- Aanvragen inkomen verruimende maatregelen.
Regelen van schulden:
- Betalingsafspraken.
Mogelijke instrumenten na warme overdracht
Er zijn verschillende instrumenten denkbaar die, eventueel in combinatie, ingezet kunnen worden als hulpaanbod. Een aantal voorbeelden is hieronder opgenomen:
Begeleiding
- Hulp bij administratie;
- Budgetbeheer;
- Budgetcoaching;
- Beschermingsbewind;
- Juridische ondersteuning;
- Informatie en advies;
- Duurzaam financiële hulpverlening.
Inkomensondersteuning
- Controleren beslagvrijevoet;
- Check op inkomen verruimende maatregelen;
- Aanvragen inkomen verruimende maatregelen.
Regelen van schulden
- Leningen;
- Betalingsregelingen;
- Herfinanciering;
- Schuldregelingen (schuldbemiddeling en schuldsanering).
Flankerende hulp
- Maatschappelijk werk;
- Verslavingszorg;
- Ervaringsdeskundige.
“Alles wat je voor me doet zonder mij, doe je tegen mij”
Mahatma Gandhi
Bepalen van de uitvoerder van het hulpaanbod
Niet al het instrumentarium in het hulpaanbod zal worden uitgevoerd door de schuldhulpverlenende organisatie zelf. Het is ook mogelijk om andere partijen in te zetten, zoals een externe budgetbeheerder, vrijwilligers en maatschappelijk werk. Mogelijk kan ook een deel van het hulpaanbod worden verzorgd door de samenwerkingspartners. Het blijft daarbij steeds van belang op welke manier de klant het beste geholpen kan worden en hoe voorkomen kan worden dat de klant extra drempels moet nemen of uitvalt in het traject.
Verantwoording & Evaluatie Vroegsignalering schulden, gemeente Nijmegen.14
Winsten:
- Samenwerking met de verschillende convenantpartijen en maatschappelijke organisaties is goed en verbeterd: meer beweging bij de contactpersonen van de convenantpartners.
- Naast schulden is ook eventuele andere problematiek eerder in beeld gekomen en kon daar hulp op worden ingezet.
- Mogelijkheid om maatwerk te kunnen leveren.
- Outreachende werkwijze en bij de mensen thuis komen heeft geleid tot een gelijkwaardigere relatie waardoor het vertrouwen eerder werd opgebouwd.